W Polsce każda firma współtworzona przez wspólników funkcjonuje pod postacią formy organizacyjno-prawnej określonej przez prawo. Ich tworzenie i funkcjonowanie określa Kodeks cywilny z 24 kwietnia 1964 r. oraz Kodeks spółek handlowych z 15 września 2000 r.
Każdy rodzaj spółki posiada dobre i gorsze strony, a na wybór określonej formy wpływa ogrom czynników, m.in. wielkość przedsiębiorstwa, osobiste ambicje, czy planowane zyski.
Polskie prawo reguluje sposób zakładania spółek w sposób jasny. W naszym kraju dopuszcza się ich sześć rodzajów. Jakie różnice pomiędzy nimi występują? Kiedy jaką spółkę można założyć? Oto kompendium wiedzy na ten temat.
Podział spółek
Podział spółek obejmuje ich trzy kategorie:
- spółka cywilna
- spółki osobowe: spółka jawna, partnerska i komandytowa
- spółki kapitałowe: spółka akcyjna oraz z ograniczoną odpowiedzialnością.
A oto szczegółowe informacje na temat każdej z nich.
Spółka cywilna
Spółka cywilna to najprostsza forma prowadzenia działalności. Pozbawiona jest osobowości prawnej, a jej istota sprowadza się do wspólnego prowadzenia firmy.
Aby założyć spółkę cywilną, należy zarejestrować działalność gospodarczą w urzędzie miasta lub gminy (obowiązek taki mają wszyscy wspólnicy) i zawrzeć umowę z pozostałymi wspólnikami, z których każdy może wnieść do spółki kapitał, pracę lub umiejętności. Co istotne, wspólnicy solidarnie odpowiadają za zobowiązania spółki swoim majątkiem, także osobistym. Jej działanie regulują przepisy Kodeksu cywilnego.
Spółka jawna
To spółka bardzo podobna do spółki cywilnej – brak jej osobowości prawnej, współtworzy ją niewielka ilość wspólników, z których każdy wnosi własny kapitał. Różnice między spółką jawną a cywilną są następujące:
wymagane jest ujawnienie w nazwie firmy nazwiska przynajmniej jednego ze wspólników,
konieczne jest podpisanie umowy w formie pisemnej,
obowiązkowa rejestracja w Krajowym Rejestrze Sądowym,
regulują ją przepisy Kodeksu spółek handlowych,
ograniczona odpowiedzialność majątkowa wspólników – za zobowiązania spółki odpowiadają oni osobistymi majątkami dopiero wtedy, gdy przedsiębiorstwo nie dysponuje własnym.
Spółka partnerska
To dość wyjątkowa forma spółki. Tworzyć ją mogą wyłącznie osoby wykonujące tak zwane wolne zawody, które nie posiadają osobowości prawnej i zarejestrowanej działalności gospodarczej.
Różnica pomiędzy spółką partnerską a wymienionymi wcześniej spółkami polega w głównej mierze na tym, iż tutaj mamy do czynienia z odpowiedzialnością partnerów za zobowiązania firmy. Jednak mowa tu o zobowiązaniach nie związanych z wykonywaniem zawodu – kredytach i pożyczkach.
Spółka komandytowa
To rodzaj spółki, w której wspólnicy odpowiadają za zaciągnięte zobowiązania proporcjonalnie do wniesionego przez siebie kapitału. Jest to oczywista ochrona tych wspólników, których kapitał był niewysoki. Każdy z nich odpowiada za zobowiązania zaciągnięte przez spółkę tylko do wysokości kwoty ustanowionej w umowie.
Założenie spółki komandytowej należy rozpocząć od spisania umowy pomiędzy wspólnikami, a następnie dokonać wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego. Wadą spółki tego rodzaju jest konieczność prowadzenie pełnej księgowości.
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
To bardzo popularny rodzaj spółki kapitałowej. Tym, co wyraźnie różni ją od wcześniej wymienionych spółek, jest wymiar odpowiedzialności za zobowiązania spółki. Nie ponoszą jej wspólnicy, a egzekucji ewentualnych wierzytelności dokonać można jedynie z majątku spółki do wysokości kapitału zakładowego. Założenie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością wiąże się z kosztami: sporządzenia aktu notarialnego oraz prowadzeniem pełnej księgowości. Spółka powołuje także zarząd, a jej działanie określa Kodeks spółek handlowych.
Spółka akcyjna
To spółka o strukturze przypominającej spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością, lecz wymaga znacznie większego kapitału. Umowa musi być spisana w formie aktu notarialnego, a struktury spółki obejmują radę nadzorczą i zarząd, który jako jedyny upoważniony jest do reprezentowania interesów spółki oraz zaciągania zobowiązań w jej imieniu. To jedyny rodzaj spółki, który może pozyskiwać kapitał na giełdzie papierów wartościowych.